Alkoholizm to stan lub choroba, w przebiegu której występują specyficzne zaburzenia psychiczne i somatyczne powstałe pod wpływem nadużywania alkoholu. Uzależnienie alkoholowe jest procesem, ma swoją dynamikę rozwoju a wiec początek i stan zejściowy .
FAZY DZIAŁANIA ALKOHOLU NA ORGANIZM CZŁOWIEKA W ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA
- Dysforyczna - stężenie do 1% - poprawa nastroju, zwiększenie pewności siebie, obniżenie pojemności uwagi, zaburzenia w spostrzeganiu, początkowe zaburzenia psychosomatyczne.
- Euforyczna - od 1 - 2% - zwiększona poprawa nastroju, zwiększenie poczucia syntonii, zaburzenia krytycyzmu, wyraźne zaburzenia psychosensomotoryczne.
- Ekscytacyjna - od 2 - 3% - całkowite zamroczenie, zaburzenia mowy i równowagi, zahamowanie procesów myślowych, bezkrytycyzm, nudności i wymioty.
- Narkotyczno - porażenna - powyżej 3% - sen narkotyczny, zaburzenia czynnościowe ośrodka oddechowego i ośrodka układu krążenia, zanik odruchów prostych, szczękościsk, drgawki.
- Faza porażenna - porażenie ośrodkowego układu krążenia i oddychania, głęboki sen narkotyczny o cechach odkorowania, rozluźnienie mięśniowe, zejście śmiertelne.
ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY
To fizyczne, psychiczne, a nawet społeczne objawy po odstawieniu alkoholu. Kryteria uzależnienia od alkoholu :
1) uzależnienie psychiczne : silna chęć spożycia danego specyfiku, występowanie myśli natrętnych o potrzebie wypicia, szukanie okazji do wypicia. To kryterium występuje we wszystkich typach uzależnień. Powstaje od długotrwałości zażywania danego specyfiku. Człowiek uzależniony - jego myśli i działania są skierowane w jednym kierunku - na alkohol. Wynikiem takiego nastawienia jest manipulacja. Uzależnienie psychiczne jest najtrudniejsze do zniwelowania.
2) uzależnienie fizyczne czyli utrata kontroli nad spożywanym alkoholem. Rodzaje :
a) utrata kontroli ilościowej,
b) utrata kontroli jakościowej,
c) utrata kontroli sytuacyjnej - osoba uzależniona nie potrafi sobie poradzić z przymusem picia. Wiąże się to z utratą towarzystwa, z którym dana osoba kiedyś przebywała,
3) zespół abstynencyjny - objawy: zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia naczyniowo - ruchowe (bóle i zawroty głowy, duszności, kołatanie serca, zaburzenia tętna)
4) zaburzenia psychiczne - niepokój, lęk napadowy, euforia na zmianę z depresją, koszmary senne, drażliwość, impulsywność przechodząca do agresywności, zaburzenia psychomotoryczne - obniżenie koordynacji, bóle szyjne.
Te kryteria uzależnienia zazwyczaj kojarzą się ludziom z białymi myszami, białą gorączką, itp. Dotyczą one każdego, kto długotrwale zażywa środek psychoaktywny.
Nadmierne zażywanie alkoholu pomimo zaburzeń zespołu abstynencyjnego prowadzi do zaburzeń psychotycznych. Jest tutaj charakterystyczne zaburzenie zwane chorobą Korsakowa (widzenie myszy, czucie na skórze insektów), innymi rodzajami zaburzeń są omamy.
Choroby spowodowane nadużywaniem alkoholu :
- choroby układu krążenia - uszkodzenie tkanki mięśnia sercowego, ciężka niewydolność serca,
- choroby układu pokarmowego - przewlekły nieżyt żołądka, dotyczy to choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zapalenie lub zanik mięsni wątroby (marskość),
- choroby układu wydalania - przewlekłe schorzenia nerek dochodzące do zapaleń kłębuszków nerwowych (niewydolność nerek),
- zniszczenie układu mięśniowego - brak sprawności mięśniowej,
- zniszczenie układu nerwowego - obniżenie funkcji psychicznych w mózgu, zaburzenia wzrokowe, bóle głowy, zaburzenia procesów poznawczych (pamięci, uwagi, spostrzegania) - występowanie PALIMPSESTY (chwilowy zanik pamięci lub długotrwały).
FAZY POWSTAWANIA CHOROBY ALKOHOLOWEJ
Początkowa
- czas w pełni kontrolowanego picia,
- picie najczęściej w towarzystwie,
- szukanie alkoholu w celu odprężenia się emocjonalnego i psychicznego.
Zwiastunowa
Jest jeszcze do odwrócenia,
- zwiększenie ilości wypijanego alkoholu,
- bagatelizowanie i pomniejszanie picia,
- następują krótkie zaniki pamięci nawet po wypiciu niewielkiej ilości alkoholu (tzw. palimpsesty),
- zanik krytycyzmu wobec własnego picia,
- picie w sposób zachłanny ( „na zapas").
Krytyczna
Ogromny przymus picia ale alkoholik ma jeszcze poczucie winy,
- potajemne zaopatrywanie się w napoje alkoholowe (magazynowanie rezerw),
- zmiany w zachowaniu w czasie picia (rozrzutność),
- popijawy 2-3 dniowe (ciągi pijackie),
- psychoza poronna - omamy związane z parodniowym piciem,
- częste upijanie się do nieprzytomności,
- zaburzenia nastroju, z drażliwością i wybuchowością,
- zburzenia fizjologiczne , sercowo - naczyniowe,
- obniżenie potencji płciowej,
- opuszczanie pracy,
- zaprzeczanie , manipulowanie (poczucie winy zagłuszane alkoholem).
Końcowa
Kończąca się zejściem śmiertelnym,
- regularne ranne picie,
- picie w samotności,
- obniżenie tolerancji na alkohol,
- drżenie rąk jako efekt uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego,
- degradacja społeczna w formie utraty pracy, izolacji od środowiska, rozbicie rodziny,
- psychoza alkoholowa kończąca się delirium tremens - omamy wzrokowe, słuchowe i węchowe (choroba Korsakowa).
PRZYCZYNY I UWARUNKOWANIA CHOROBY ALKOHOLOWEJ:
1) ciekawość (najmniej zagrażająca),
2) alkohol jako mechanizm obronny (sporadyczne sięganie po alkohol - np. zapijanie problemów lub chwilowych niepowodzeń),
3) uwarunkowania środowiskowe (rodziny z problemem alkoholowym) - poprzez modelowanie, internalizację norm rodziców,
4) uwarunkowania osobowościowe - można wyróżnić 4 rodzaje osobowości podatne na uzależnienie od alkoholu:
1. osobowość silna nie przejawiająca swoim zachowaniem słabości, jednostka bezkrytyczna, egocentryczna a nawet egoistyczna,
2. osobowość aspołeczna - agresywna jednostka, u której łatwo powstają emocje,
3. osobowość słaba psychicznie - bezradna, o niskiej samoocenie, często niezadowolona z życia, nieśmiała,
4. osobowość zneurotyzowana - z cechami depresji, smutku, bezsensu życia są to typy wypracowane w teorii,
5) cechą alkoholu jest to, że działa on pozytywnie (etanol - składnik alkoholu, dobry transmiter, zwiększa połączenia synaptyczne i powiązane jest z wydzielaniem dopaminy , która z kolei powoduje euforię).