Zaburzenia w zakresie hormonów płciowych i ich następstwa, to nie tylko domena pań. Przekwitanie męskie, tzw. andropauza, spowodowana jest głównie rozpoczynającą się w pewnym wieku życia u mężczyzn, postępującą niewydolnością hormonalną jąder. Zmiany te znajdują odbicie w pogorszeniu jakości życia i powodują poważne problemy zdrowotne. Do niedawna uważano, że po prostu tak musi być, bo „starość nie radość". Nic bardziej mylnego! Dziś, dzięki osiągnięciom medycyny mężczyźni mogą cieszyć się pełnią życia do coraz późniejszego wieku.
Andropauza jest głównie spowodowana, rozpoczynającą się stopniowo, w pewnym wieku życia u mężczyzn, niewydolnością hormonalną jąder - a bardziej precyzyjnie, zmniejszaniem się poziomu hormonów, głównie spowodowane spadkiem produkcji testosteronu, który uważany za typowo męski, odpowiedzialny jest za libido i sprawność seksualną, za stan fizyczny i psychiczny, ogólnie, za „napęd" do życia.
Najbardziej dotkliwymi „objawami" tego stanu są problemy z erekcją, ale także zburzenia w oddawaniu moczu, tycie, łysienie, problemy z pamięcią. Oczywistym jest, że wymienione dolegliwości nie są obojętne i utrudniają codzienne funkcjonowanie.
Problemy z erekcją ma co czwarty mężczyzna po pięćdziesiątym roku życia, co może być często przyczyną depresji, zmniejszeniem poczucia własnej wartości, nieudanych prób współżycia, a w konsekwencji często przykrych reakcji ze strony partnerki. W końcu mogą prowadzić do całkowitej rezygnacji z życia seksualnego i w efekcie do problemów w życiu rodzinnym. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że płodność mężczyzn obniża się tylko nieznacznie - parametry spermiogramu pozostają często prawidłowe.
Kolejnym problemem są zaburzenia związane z gruczołem krokowym - prostatą. Pojawiają się kłopoty z oddawaniem moczu, czemu niekiedy towarzyszy ból. Dolegliwości te wymagają konsultacji u lekarza specjalisty - urologa.
Zaburzenia hormonalne to nie tylko problemy erekcją czy nadmiernym odkładaniem się tkanki tłuszczowej. Są także przyczyną rozwoju miażdżycy, nadciśnienia i osteoporozy. Nadwaga to także problemy z kręgosłupem i związane z tym dolegliwości.
Objawami bardzo często towarzyszącymi zaburzeniom hormonalnym w okresie andropauzy są: nerwowość, pogorszenie zdolności kojarzenia i zaburzenia pamięci, zaburzenia snu, łatwe męczenie się, poczucie nie nadążania za zmianami w pracy i życiu.
Objawów towarzyszących andropauzie może być więcej. W ich powstawaniu należy uwzględnić nie tylko predyspozycje genetyczne ale tryb życia, sposób odżywiania się czy nałogi. Stwarzają one wspólnie podstawy do męskiej melancholii i czasu podsumowań własnych dokonań, co może rzutować na jakość życia osobistego, rodzinnego i zawodowego. Wszystkie te „nieprawidłowości" pogarszają jakość życia mężczyzny, jego relacje w rodzinie, jego stosunek do pracy.
Istnieje jednak możliwość przywrócenia dobrego samopoczucia i uniknięcia niepotrzebnych stresów. Zastosowanie odpowiedniego leczenia w postaci hormonalnej terapii zastępczej (podobnie jak u pań), poprzedzonego wykonaniem właściwych badań m.in. laboratoryjnych, przywraca „dawne dobre czasy".
Jak zidentyfikować źródło problemów?
Naukowcy opracowali standardy postępowania w zakresie diagnozowania, leczenia i monitorowania andropauzy. Ustalono następujące, typowe cechy andropauzy:
- Zmniejszone seksualne pożądane (libido) oraz jakość i częstością współżycia,
- Zmiany nastroju z towarzyszącym zmniejszeniem aktywności intelektualnej,
- Zaburzenia snu,
- Obniżenie mięśniowej masy ciała z towarzyszącą utratą siły,
- Wzrost tkanki tłuszczowej,
- Zmniejszenie owłosienia ciała i zmiany skórne,
- Zmniejszenie gęstości mineralnej kości wywołujące osteopenię, osteoporozę i wzrost ryzyka złamań kości.
Ustalono również listę badań laboratoryjnych krwi, przydatnych w diagnostyce:
- stężenie testosteronu całkowitego
- stężenie SHBG ( ang. sex hormon binding globulin, pol. globulina wiążąca hormony płciowe)
W przypadkach poziomu testosteronu poniżej normy lub w dolnej granicy normy badanie należy wykonać ponownie i dodatkowo oznaczyć stężenie hormonu LH.
W przypadkach kiedy dominują objawy związane z zaburzeniami erekcji powinny być wykonane badania profilu lipidowego (cholesterol i jego pochodne) i badania stanu układu naczyniowego. Problemy mogą mieć źródło w chorobach układu krążenia, a nie w zmianach hormonalnych.
Jak odzyskać dawne siły?
Jednoznaczne wskazania, oparte na obrazie klinicznym i badaniach laboratoryjnych wykazujących niski poziom testosteronu w surowicy powinny być wskazaniem do pojęcia leczenia (substytucji) testosteronem. Testosteron jako hormon anaboliczny ma m.in. wpływ na zwiększenie masy mięśniowej i wzmocnienie kości, ma także zdolność wpływania na poziom cukru we krwi.