Nie samym chlebem człowiek żyje. Dobra pochwała niejednokrotnie przynosi sporo przyjemności i aż się chce coś jeszcze zrobić. Można jednak przesadzić, albo trafić przysłowiową kulą w płot. Podobnie jest z krytyką. Co, jak i kiedy krytykować? Zarówno chwalenie jak i krytykowanie jest pewnego rodzaju sztuką i warto na ten temat dowiedzieć się czegoś więcej.
Pochwała
Człowiek potrzebuje strawy dla ducha w równej mierze, co strawy dla ciała. Przypomnij sobie co czujesz, kiedy ktoś dobrze się o tobie odezwie, albo gdy usłyszysz komplement pod swoim adresem. Pamiętasz, jak długo trwa to przyjemne uczucie? Inni ludzie reagują tak samo jak ty. Mów więc takie rzeczy, które chcieliby usłyszeć. Większość cię będzie lubić za mówienie im miłych rzeczy, a tobie będzie milo, że im to mówisz. Bądź szczodry w pochwałach. Rozglądaj się za kimś lub za czymś, co można by pochwalić, i chwal.
Ale:
- Pochwały muszą być szczere. Jeśli nie są szczere, lepiej ich nie wypowiadać.
- Chwal czyn, a nie osobę. Chwalenie czynu pozwala uniknąć skrępowania i zażenowania, brzmi o wiele szczerzej, pozwala uniknąć oskarżeń o faworyzowanie chwalonego, stanowi bodziec do powtórzenia takiego samego czynu.
Przykłady:
- Masz doskonale wyniki w pracy za ostatni rok! ( a nie: "Jesteś świetnym facetem".)
- Twoje sprawozdanie roczne bardzo mi się podoba! (a nie: "Jesteś bardzo dobrym pracownikiem".)
- Ależ ten placek jest pyszny! (a nie: "Pani jest wspaniałą gospodynią"). Twoja pochwała nie może być ogólnikowa - musi być skierowana na konkretną rzecz.
Recepta na szczęście: wypracuj sobie nawyk mówienia codziennie po jednej miłej rzeczy przynajmniej trzem rożnym osobom. Zobaczysz, jak się dobrze po tym poczujesz. Kiedy dostrzeżesz, jaką pogodę ducha, miły nastrój, wdzięczność wywołujesz swym postępowaniem w swoim otoczeniu, i ty poczujesz się doskonale. Dawanie sprawia naprawdę więcej przyjemności niż branie. Spróbuj.
Krytyka
Klucz do skutecznej krytyki zawarty jest w jej klimacie. Jeśli krytykujesz kogoś przede wszystkim po to, aby mu powiedzieć co o nim myślisz, aby mu nagadać, wygarnąć, wówczas krytyka ta nie przyniesie Ci niczego prócz ulgi wynikającej z wyładowania złości i prócz rozgniewania rozmówcy - bo nikt nie lubi być krytykowany. Jeśli jednak interesuje cię naprawienie błędów, możesz wiele osiągnąć poprzez krytykę, pod warunkiem, że podejdziesz do niej we właściwy sposób. Oto kilka zasad, które Ci w tym pomogą:
- Krytykować należy tak, by tego nie słyszał nikt postronny. Drzwi muszą być zamknięte, nie wolno podnosić głosu, nikt postronny nie może znajdować się na tyle blisko, by coś usłyszeć.
- Krytykę trzeba rozpocząć od jakiegoś miłego słowa, czy komplementu. Musisz stworzyć przyjazną atmosferę - "złagodzić cios".
- Krytyka nie może być krytyką osoby: musisz krytykować coś, a nie kogoś. Powinieneś wskazywać wady czyjegoś działania, a nie wady czyjejś osobowości.
- Musisz przedstawić prawidłowe rozwiązanie problemu. Gdy mówisz komuś, że zrobił coś źle, musisz mu powiedzieć jak należy to zrobić poprawnie.
- Poproś o współpracę - nie zmuszaj do niej. Dowiedzione jest, że łatwiej o współpracę wówczas, gdy się o nią poprosi, niż gdy się jej zażąda. Żądanie jest środkiem, który można zastosować jedynie w ostateczności.
- Jedna nieprawidłowość - jedna krytyka. Nawet najbardziej usprawiedliwiona krytyka przestaje być usprawiedliwiona, gdy jest powtarzana.
- Zakończ krytykę przyjazną nutą. Zakończ krytykę słowami, oznaczającymi: „Jesteśmy przyjaciółmi, rozwiązaliśmy nasze problemy, będziemy dalej wspólnie pracować i pomagać sobie wzajemnie”. Nie popełnij błędu i nie powiedz czegoś, co oznaczałoby: „dostałeś burę, a teraz marsz do roboty”.
Prawda, że modele są piękne? Byłoby słodko, gdyby wszyscy stosowali się do powyższych zasad. Niestety życie bywa bardziej brutalne niż zazwyczaj się nam wydaje. Ale z drugiej strony, dlaczego nie mamy postępować w taki właśnie sposób. Czy musimy być jak większość?