O zdrowiu

Dobry i zły cholesterol co musisz wiedzieć

Dobry i zły cholesterol – co musisz wiedzieć?

Określenia „dobry” i „zły” cholesterol bardzo często pojawiają się w prasie, programach telewizyjnych oraz radiowych. Ale co kryją w sobie te nazwy? Kiedy cholesterol staje się wrogiem organizmu, a kiedy przyjacielem, który służy naszemu zdrowiu?

 

Podział na „dobry” i „zły” cholesterol

Zły cholesterol – LDL (z ang. low-density lipoprotein) to lipoproteina niskiej gęstości, która może stanowić poważne zagrożenie dla układu sercowo-naczyniowego. W pewnych przypadkach odpowiada za rozwój wielu schorzeń – to LDL gromadzi się w naczyniach i formuje blaszki miażdżycowe, zmniejszając światło naczyń. Mimo to organizm potrzebuje go do prawidłowego funkcjonowania – problemy zaczynają się dopiero, gdy jest go za dużo.

Dobry cholesterol – HDL (z ang. high-density lipoprotein), a więc frakcja lipoproteiny o wysokiej gęstości, odpowiada za pozbywanie się nadmiernych ilości cholesterolu z komórek. To właśnie HDL dba o zdrowie układu sercowo-naczyniowego, a także mózgu.

W rzeczywistości podział na dobry i zły cholesterol bywa mniej jednoznaczny. Cholesterol LDL, zachowany w normie, jest niezbędny dla naszego zdrowia, m.in. buduje ściany komórkowe i uczestniczy w produkcji hormonów płciowych. Ale w nadmiarze szybko przekształca się we wroga organizmu. Dlatego nie wolno zapominać, że na jego stężenie we krwi w znacznej mierze wpływa codzienna dieta, choć wytwarza go również wątroba.

 

LDL i HDL – rola w organizmie

Lipoproteiny LDL zaopatrują komórki w niezbędny składnik budulcowy (cholesterol), który najczęściej jednak nie zostaje wykorzystany w całości. Wtedy frakcja HDL pomaga usunąć groźną nadwyżkę cholesterolu. Czasem dobra frakcja nie może podołać zadaniu: gdy LDL jest zdecydowanie za dużo, złogi zaczynają odkładać się w ściankach naczyń krwionośnych i powstają charakterystyczne blaszki miażdżycowe, które prowadzą do uszkodzeń naczyń.

Zwężone tętnice nie przepuszczają takiej ilości krwi, jaką powinny, co skutkuje niedotlenieniem serca, a w perspektywie czasu prowadzi do choroby niedokrwiennej. W pewnych przypadkach groźne blaszki miażdżycowe całkowicie hamują dopływ krwi do mięśnia sercowego albo do mózgu.

HDL jest substancją tłuszczową, która charakteryzuje się najwyższą gęstością – w jej składzie znajduje się najwięcej apolipoprotein, które biorą udział w wiązaniu lipidów. To właśnie te białkowe części lipoprotein pomagają pozbyć się niebezpiecznego nadmiaru cholesterolu, który – po odprowadzeniu do wątroby – zostaje wykorzystany w procesach wytwarzania żółci, po czym wydala się go z organizmu. Dzięki HDL nie dochodzi zatem do zmian miażdżycowych. Dlatego im wyższy poziom dobrego cholesterolu we krwi, tym lepiej dla układu sercowo-naczyniowego.

 

Jak zadbać o właściwy poziom cholesterolu?

Jak zadbać o odpowiednie stężenia dobrego i złego cholesterolu? Odpowiedź nie zmienia się od lat: trzeba pamiętać o właściwej diecie, prowadzić zdrowy tryb życia i systematycznie uprawiać sport. W menu nie powinny pojawiać się tłuszcze pochodzenia zwierzęcego – najlepiej zastąpić je olejami roślinnymi. W jadłospisie nie może zabraknąć ryb morskich, zamiast kawy można wybrać filiżankę zielonej herbaty, ewentualnie napar z siemienia lnianego. Należy wyeliminować też pełnotłuste produkty mleczne i słodycze oraz całkowicie zrezygnować z używek.

Nie zapominaj także o tym, jak znakomitym krokiem jest uzupełnienie diety w artykuły, które zawierają sporą porcję cennego błonnika, a więc jeść produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce. Stężenie dobrego cholesterolu można zwiększyć, wzbogacając menu o orzechy, czosnek, sok z żurawiny. Zbawiennie działają także stanole roślinne zawarte w Benecolu. Nie wolno zapominać o ruchu – najlepiej na świeżym powietrzu. Rower, jogging, wspinaczka górska lub intensywne marsze pomogą – wraz z właściwą dietą – zadbać o zdrowie i długie życie.

 

Bibliografia:

1. Medycyna Praktyczna, http://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/show.html?id=103924, dostęp: 18.04.2016
2. Jw.
3. Ośrodek Zdrowia w Staninie, http://nzozstanin.pl/cholesterol.pdf, dostęp: 18.04.2016
4. jw.
5. Medycyna Praktyczna, http://chorobawiencowa.mp.pl/zapobieganie/62076,jaka-diete-nalezy-stosowac-w-przypadku-zwiekszonego-stezenia-cholesterolu-oraz-triglicerydow, dostęp: 18.04.2016
6. Jw.

Artykuł zewnętrzny