Miażdżyca pojawia się w tętnicach wówczas, kiedy w krwi utrzymuje się długotrwale nadmierny poziom cholesterolu i lipidów - specyficznych związków tłuszczowych. Najważniejszym sposobem zwalczania zbyt wysokiego poziomu cholesterolu we krwi jest racjonalizacja żywienia - czyli dieta antycholesterolowa.
Zły i dobry cholesterol
Uwaga specjalistów walczących z miażdżycą skupia się na trzech rodzajach lipidów, które występują we krwi. Pierwszy z nich to cholesterol nazywany w skrócie LDL. Zagrożeniem jest szczególnie cholesterol LDL, określany potocznie jako zły cholesterol, którego nadmiar zagraża rozwojem miażdżycy.
Jest podatny na utlenianie przez wolne rodniki i inicjuje powstawanie ognisk miażdżycowych we wnętrzu arterii. Jego poziom powinien być możliwie jak najniższy - najlepiej poniżej 100 miligramów na 0,1 litra surowicy krwi.
Druga ważna substancja tłuszczowa obecna we krwi to cholesterol HDL określany potocznie jako dobry cholesterol.
Dobry cholesterol - HDL: przeciwdziała miażdżycy. Cholesterol HDL wręcz "wypłukuje" komórki tłuszczu z naczyń krwionośnych. Jego poziom we krwi powinien być jak najwyższy - powyżej 40 miligramów do ok. 60 miligramów. Jednak najpełniej chroni on serce, jeśli jego ilość przekracza 60 miligramów. Poza tym przyjęto limit: oba rodzaje cholesterolu nie mogą przekraczać ilości 200 miligramów na 0,1 litra surowicy krwi.
I wreszcie trzecia niekorzystnie działająca substancja to tłuszcze krążące we krwi - czyli trójglicerydy (tryglicerydy).
Tę grupę tłuszczów należy usilnie eliminować z krążenia, gdyż organizm może je przetwarzać na zły cholesterol. Poziom tej grupy tłuszczów we krwi nie powinien przekraczać 150 miligramów na 0,1 litra surowicy krwi.
Walczyć z nadmiarem cholesterolu powinien walczyć każdy, kto chce zmniejszyć ryzyko ataku serca czy udaru mózgu spowodowanego zaawansowaną miażdżycą.
Naukowcy są zdania, że zmniejszając poziom cholesterolu i tłuszczów we krwi, można zatrzymać rozwój miażdżycy, a w perspektywie kilku, czy kilkunastu lat u części pacjentów może nawet dojść do znaczącego cofnięcia się zmian miażdżycowych.
Czynniki, które mają wpływ na cholesterol - tj. wpływają na jego skład chemiczny i poziom we krwi to: czynniki dziedziczne, wiek, płeć, dieta, waga ciała, aktywność fizyczna oraz palenie tytoniu.
Na pierwsze trzy nie mamy żadnego wpływu, natomiast na pozostałe - tak. Należy przede wszystkim ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych, które należą do grupy tłuszczów nasyconych i zastąpić olejami oraz wprowadzić jak najszybciej prozdrowotny tryb życia.
Można znacząco zmniejszyć poziom cholesterolu bez leków, jedynie przy zastosowaniu antycholesterolowej diety oraz ćwiczeń fizycznych i unikaniu stresu, np. dzięki relaksacji.
Wyjątek od tej zasady stanowią jednak te osoby, które dziedziczą skłonność do wysokiego poziomu tego związku we krwi.
Najważniejszym sposobem zwalczania zbyt wysokiego poziomu cholesterolu we krwi jest racjonalizacja żywienia - czyli dieta antycholesterolowa.
Skuteczne zapobieganie miażdżycy nie jest możliwe od modyfikacji diety i opracowania właściwego sposobu odżywiania. Konieczne jest wdrożenie specjalnej diety antytłuszczowej i antycholesterolowej. Jeśli tego nie uczynimy zagraża nam miażdżyca i choroba wieńcowa oraz ich zagrażające życiu powikłania - zawał i udar.
Dieta antycholesterolowa
Pierwsze zadanie dla osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi - to ograniczyć spożycie tłuszczu, zwłaszcza tzw. zwierzęcych tłuszczów nasyconych.
Zdania ekspertów są podzielone co do optymalnego, procentowego udziału tłuszczu w ogólnej ilości przyjmowanych przez nas kalorii. Wskazania wahają się pomiędzy 20 a 35 proc., pod warunkiem wszakże, że będzie to tzw. dobry tłuszcz - nienasycony lub tłuszcz ryb oceanicznych.
Tłuszcze nasycone są dziś bardziej "obwiniane" za choroby serca niż kiedykolwiek.
"The Seattle Times" powołuje się na przykład pewnego pacjenta w wieku 44 lat, który po przejściu zawału serca, zastosował niezwykle ostrą dietę, w której tylko 10 proc. przyjmowanych kalorii pochodziło z tłuszczu, podjął intensywne ćwiczenia gimnastyczne i zrzucił nadwagę. Poza tym uczestniczył w spotkaniach grupy terapeutycznej, której członkowie wspierali się w swoi "antycholesterolowych" wysiłkach. Przyjmował też pewne ilości niacyny - witaminy bardzo popularnej w USA w zapobieganiu miażdżycy, by podwyższyć poziom tzw. dobrego cholesterolu. Czynił to jednak pod kontrolą lekarza, gdyż niacyna w zbyt wysokich dawkach może prowadzić do uszkodzenia wątroby. Efekty całej kuracji były wysokie.
Zdaniem wielu ekspertów tak znaczące zmniejszenie spożycia tłuszczu nie jest konieczne
Wystarczy znacząco ograniczyć jedzenie tłuszczów nasyconych oraz zadbać o witaminy i antyoksydanty w diecie - np. o odpowiednią ilość warzyw i owoców. Podstawą sukcesu jest zmiana stylu życia: dieta i aktywność fizyczna.
Trzeba też zadbać o to, byśmy spożywali więcej błonnika, który neutralizuje część cholesterolu w jelitach i powoduje jego wydalanie.
Błonnik zawarty jest między innymi w ziarnach zbóż, fasoli, grochu i owocach (szczególnie w owocach cytrusowych, jabłkach, winogronach, figach i brzoskwiniach) i warzywach (kapuście, brukselce, batatach, marchewce i burakach). Należy też spożywać więcej potraw z soi.
Najnowsze badania dowodzą, że w dziennej dawce pożywienia nie powinno być więcej niż 200 miligramów cholesterolu, to jest nieco mniej niż zawiera jedno duże jajko.
Dlatego też, jeśli jemy jaja, należy przez dzień-dwa unikać spożywania innych potraw zawierających cholesterol, a także zachować ostrożność jeśli idzie o spożywanie protein pochodzenia zwierzęcego. Przed zgubnymi skutkami obecności cholesterolu chronią nas także napoje: dobre efekty przynosi czerwone wino pite z umiarem oraz czarna i zielona herbata. Osoby wystrzegające się alkoholu powinny pić sok z ciemnych winogron.
Dieta przeciwmiażdżycowa - motto:
Nie ulega wątpliwości, że stosowne obniżenie poziomu cholesterolu przy pomocy diety, bez stosowania leków jest możliwe.
- Masło możemy zastępować margarynami miękkimi wzbogaconymi witaminami A, D, E, zawierającymi kwasy nienasycone. Choć tutaj są też sprzeczne opinie ekspertów co do szkodliwości samej margaryny.
- Spożywajmy przetwory mleczne i mleko o niskiej zawartości tłuszczu (0,5-1,5 proc.), ograniczmy spożycie jaj (żółtek), które są źródłem cholesterolu.
- Pamiętajmy, że są tłuszcze widoczne gołym okiem i niewidoczne. Te ostatnie znajdują się w mięsie, szczególnie wieprzowym, chrupkach, serach żółtych. Ograniczmy ich spożycie. Jedzmy tylko chude wędliny. Zalecane mięso to drób, cielęcina i ryby (szczególnie morskie tłuste o dużej zawartości NNKT i witaminy E).
- Spożywajmy co najmniej pół kilograma owoców i warzyw dziennie.
- Jedzmy produkty zbożowe o dużej zawartości błonnika (chleb pełnoziarnisty, musli,itp.), który ma działanie przeciwmiażdżycowe i przeciwnowotworowe.
Zdrowy tryb życia wspomaga leczenie miażdżycy
Za miażdżycę odpowiedzialny jest w dużym stopniu niewłaściwy styl życia: stresy, brak ruchu, palenie papierosów. Każdy moment życia i wiek jest odpowiedni, aby rozstać się ze złymi nawykami, aktywnie wypoczywać, zwolnić tempo i uwolnić się od nałogu palenia.
Nerwowy tryb życia powoduje, że z nadnerczy uwalnia się do krwi nadmiar katecholamin (głównie adrenaliny i neoadrenaliny), które wywołują skurcze naczyń wieńcowych, przyspieszają pracę serca, a w konsekwencji podnoszą ciśnienie krwi. Skutkiem może być samoistne nadciśnienie tętnicze. Nie leczone nadciśnienie degeneruje ściany naczyń, co przyśpiesza rozwój miażdżycy.
{jumi[*9]}
Palenie papierosów...
...doprowadza do niedotlenienia mięśnia sercowego i niedokrwienia naczyń krwionośnych, co przyśpiesza miażdżycę. Eliminacja nikotyny i innych toksyn z palenia papierosów jest ulgą dla serca i krwioobiegu, jak też dla innych narządów ciała. Udokumentowano, że porzucenie palenia papierosów znacząco zmniejsza ryzyko zawału.
Osoby mało aktywne fizycznie...
...są dwukrotnie częściej narażone na choroby serca. Należy dużo chodzić, gimnastykować się, jeździć na rowerze, pływać.
Sen daje wytchnienie sercu...
...dlatego należy dbać o nocny wypoczynek i jego ilość -(7-8 godzin dziennie).
Warunki klimatyczne
Osoby zagrożone miażdżycą nie powinny wybierać na urlop miejsc o „ostrym" klimacie. Szczególnie niewskazany jest wyjazd w góry (powyżej 600 m n.p.m).
Czym grozi miażdżyca?
Miażdżyca może objąć najważniejsze naczynia tętnicze, szczególnie u osób starszych. Najczęściej atakuje tętnice: wieńcowe, kończyn, mózgu, szyjne i nerkowe.
Miażdżyca tętnic wieńcowych skutkuje takimi chorobami, jak:
- nadciśnienie tętnicze,
- przerost lewej komory serca,
- narastająca niewydolność mięśnia sercowego, co w ekstremalnej sytuacji może zakończyć się zawałem mięśnia sercowego.
Miażdżyca tętnic kończyn dotyczy głównie nóg...
...skutkuje niedokrwieniem nóg, co objawia się bólami i chromaniem przestankowym, a może zakończyć się amputacją chorej nogi.
Miażdżyca tętnic szyjnych i tętnic mózgu...
...ta lokalizacja choroby prowadzi do niedotlenienia mózgu, trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, a nawet do udaru.
Uwaga:
Kiedy uzgodnione z lekarzem prowadzącym chorego leczenie dietą oraz poprzez modyfikację stylu życia okaże się niewystarczające lekarz jest zobowiązany wprowadzić leczenie farmakologiczne miażdżycy.
Leczenie miażdżycy
Osobom chorym na miażdżycę podaje się leki obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. W zależności od specyfiki przebiegu choroby są to fibraty lub statyny. W zawansowanej miażdżycy, której towarzyszą objawy choroby wieńcowej stosuje się leki rozszerzające tętnice i ułatwiające przepływ krwi. W sytuacji zagrożenia życia wykonuje się operacje naczyniowe (poszerza się naczynia tętnicze przy pomocy specjalnych technik (angioplastyka, itp.), stosuje się wszczepy naczyniowe (bypassy), itp.
Po przeczytaniu tego tekstu można dostać zawału, więc życzmy sobie nawzajem - zdrowia.