Zadatek czy zaliczka? Pytanie, które zadajemy sobie zazwyczaj zbyt późno. Sprawa teoretycznie trywialnie prosta, a jednak ciągle wielu z nas wpada w pułapkę. Którą z tych form przedpłaty wybrać? Wszystko zależy od tego co kupujemy i czy rzeczywiście mamy 100% pewność podejmowanej decyzji.
Zarówno zaliczka jak i zadatek są formą zabezpieczenia dla wykonania zobowiązań, będących przedmiotem umowy.
W wypadku gdy strony prawidłowo wykonują swoje zobowiązania wpłacona wcześniej zaliczka czy zadatek są zaliczane na poczet określonej w umowie ceny. Jednakże w przypadku ich niewykonania, zaliczka podlega zwrotowi osobie, która ją wpłaciła bez względu na to, po której ze stron leżą przyczyny niewykonania umowy.
Odmiennie rzecz się kształtuje przy zadatku. Gdy zobowiązania wskazane w umowie nie zostaną wykonane z przyczyn leżących po stronie osoby, która dała zadatek, osoba, która zadatek przyjęła może go zatrzymać. Natomiast jeśli przyczyny niewykonania zobowiązań umownych leżą po stronie osoby, która zadatek przyjęła, ma ona obowiązek zwrócić zadatek w podwójnej wysokości osobie, od której go otrzymała.
Jak widać w przypadku zadatkowania w przypadku zakupu produktów, co do których nie mamy pewności, z zadatkiem trzeba bardzo uważać, bo jeśli prześpimy się z tematem i stwierdzimy, że właściwie nie jest nam to potrzebne - stracimy przedpłaconą kwotę.
Inaczej jest zazwyczaj przy zakupie nieruchomości od dewelopera, gdzie decyzja została podjęta na 100% i mamy pewność co do niej.
Już podczas podpisywania przedwstępnej umowy kupna nieruchomości w formie aktu notarialnego warto dać zadatek. W ten sposób zabezpieczamy się przed tym, że druga strona może wycofać się z umowy
W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. Natomiast w razie polubownego rozwiązania umowy przez strony zadatek powinien zostać zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy zastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności, albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony. Zadatek zastępuje odszkodowanie.
Podsumujmy:
Jeśli umowa właściwa zostanie zawarta, zadatek jest zaliczony jako część zapłaty i kupujący dopłaca brakującą kwotę.
Jeśli kupujący wycofa się z zakupu, to sprzedający może zatrzymać zadatek.
Jeśli sprzedający wycofa się ze sprzedaży, to kupujący może żądać zwrotu zadatku w podwójnej wysokości.
Jeśli właściwa umowa nie zostanie zawarta z winy obu stron lub z przyczyn niezależnych, to zadatek ulega zwrotowi.
Jest dopuszczalne ustalenie innych możliwości dotyczących wycofania się z umowy, w zależności od ustaleń między stronami.
Szczegółowe zasady dotyczące zadatku zdefiniowane są w art. 394 Kodeksu Cywilnego.
I na zakończenie jeszcze jedna ważna uwaga: zadatkiem może być kwota pieniędzy albo rzecz zamienna stanowiąca część przyszłego świadczenia. Wysokość zadatku strony ustalają dowolnie, chociaż zwyczajowo przyjęte jest 10% wartości przedmiotu umowy.
Posiadając tę wiedzę nie zapominajcie o zasadach. Wybierajcie rozsądnie. Chodzi przecież o Wasze pieniądze.
Łukasz Heger