Programowanie neurolingwistyczne, zwane w skrócie NLP (Neurolinguistic Programming) bada postępowanie osób osiągających sukcesy w rozmaitych sferach aktywności oraz możliwości naśladowania ich sposobu myślenia i zachowania. Obiektem szczególnego zainteresowania tej dyscypliny jest przebieg procesów myślenia oraz jego oddziaływanie na zachowania jednostek.
NLP uczy, jak myśleć skuteczniej, jak komunikować sie z samym sobą i z otoczeniem, by osiągnąć zamierzone cele. Nie jest ono jednak tylko uzupełnieniem teorii komunikacji, lecz niezwykle praktyczną gałęzią nauki, gdyż przedstawia myślenie i zachowania wyróżniających się jednostek w postaci modelu, który wszyscy możemy wykorzystać, by osiągnąć podobne wyniki.
Programowanie neurolingwistyczne jest nauką, a zarazem sztuką doskonalenia się. Jest sztuką, ponieważ każdemu z nas właściwy jest odrębny i niepowtarzalny sposób myślenia i postępowania, a wszelkie próby opisania -zwłaszcza uczuć, postaw i przekonań - zawsze są wysoce subiektywne. Jest ono również nauką, chociaż ciągle jeszcze w powijakach, gdyż opiera się na naukowych metodach identyfikacji wzorców postępowania, które prowadzą do sukcesu.
Historia NLP datuje się od początku lat siedemdziesiątych minionego wieku. Dwóch uczonych - John Grinder - lingwista oraz Richard Bandler - matematyk, psychoterapeuta i informatyk, zainteresowało się wówczas metodami opracowanymi przez troje psychoterapeutów, którym niezmiennie udawało sie doprowadzić do radykalnych zmian zachowań pacjentów. Byli to dr Milton H. Erickson, uznawany za jednego z największych hipnoterapeutów wszechczasów, Virginia Satir, terapeutka rodzinna, usuwająca na pozór nierozwiązywalne problemy w relacjach miedzy najbliższymi oraz Gregory Bateson, antropolog pochodzący z Wielkiej Brytanii, który opracował model osiągania wybitnych rezultatów i wywarł wielki wpływ na twórców programowania neurolingwistycznego - Grindera i Bandlera - w pierwszym okresie ich wspólnej działalności. Metody opracowane przez tandem Grinder-Bandler znalazły dotychczas zastosowanie w takich dziedzinach jak sport, biznes, polityka i rozwój jednostki, przyciągając rzesze naśladowców na całym świecie.
Obszar zastosowań NLP rozciąga się wciaż na nowe sfery życia, sprawiając, że dziedzina ta zyskuje coraz większą popularność. Opracowane przez jej twórców pojęcia, głębokie, a zarazem niezwykle proste, oraz kronika praktycznych osiągnięć umożliwiają dynamiczny rozwój tej nauki, która dzięki swej przydatności i uniwersalności zaczyna dziś podważać pozycję klasycznej psychologii. Za sprawą NLP kilka generacji książek na temat pozytywnego myślenia i rozwoju jednostki znacznie straciło dziś na aktualności.
Mimo że temat jest stosunkowo nowy, nie brak na rynku poświęconej mu literatury. Wiele spośród wydanych dotychczas opracowań opisuje jednak tylko wybrane zagadnienia z tej dziedziny, toteż nowicjusz może poczuć się zniechęcony po ich lekturze. Wiele podręczników wyszło spod pióra specjalistów z dziedziny psychoterapii lub hipnoterapii, co odcisnęło wyraźne piętno na stylu pisania. Naturalną koleją rzeczy programowanie neurolingwistyczne rozwinęło swój specyficzny żargon, który częściowo odzwierciedla profil wykształcenia jego twórców (lingwista i psycholog), częściowo zaś służy do wyrażenia pewnych nowych, specjalistycznych pojęć, które gromadzi każda gałąź wiedzy. Nawet w codziennej rozmowie praktyk NLP może określić skuteczną technikę mianem „eleganckiej", a mówiąc o stosunkach międzyludzkich - użyć słowa „taniec".
Czytelnicy nie doczekali się dotychczas rzetelnej literatury popularnonaukowej. Dostępne na rynku publikacje to w większości albo spłycone, infantylne opracowania albo szczegółowe, specjalistyczne podręczniki.
Programowanie neurolingwistyczne - jakie są źródła tej nazwy?
Otóż składnik neuro – odnosi się do neurologicznych procesów widzenia, słyszenia, odczuwania dotykiem, smakiem i powonieniem, tj. do zmysłów, z których korzystamy w procesie myślenia oraz odbierania bodźców z otaczającego świata. Cała nasza wiedza oraz to, co określamy mianem świadomości, dociera do mózgu przez te naturalne okna.
Składnik lingwistyczne - świadczy o znaczeniu elementów językowych zarówno w porozumiewaniu się z innymi, jak i w sposobie porządkowania własnych myśli.
NLP pomaga wykorzystać język codziennej komunikacji do zmiany sposobu myślenia oraz przyswojenia sobie zachowań prowadzących do sukcesu. Słowo programowanie oznacza metodę, dzięki której możemy sterować własnymi myślami i zachowaniami, podobnie jak steruje się komputerem, zadając mu przeprowadzenie określonych operacji.
Krótko mówiąc, NLP bada, w jaki sposób - za pomocą pięciu zmysłów - filtrujemy bodźce wysyłane przez otaczający nas świat oraz jak wykorzystujemy te zmysły, zarówno świadomie, jak i nieświadomie, by osiągnąć pożądane rezultaty. Innymi słowy, przedmiotem zainteresowania NLP jest nasz sposób myślenia, postępowanie, bowiem i osiągnięcia zdeterminowane są właśnie przez te czynniki: postrzeganie, wyobraźnię, wzorce przekonań. W miarę dokonywania nowych odkryć w dziedzinie funkcjonowania mózgu ewoluuje również NLP, dlatego też każde wyjaśnienie z pewnością wkrótce okaże się niepełne. Tymczasem jednak można zdefiniować programowanie neurolingwistyczne jako „sztukę i naukę doskonalenia się”.