Erekcja jest szeroko rozumianą aktywnością seksualną mężczyzny. Składa się sprzężonych ze sobą procesów fizjologicznych i psychicznych jakimi są: emisja nasienia, ejakulacja i orgazm. Erekcja penisa jest rezultatem pobudzenia wiązki nerwów przywspółczulnych tego narządu, które koncentrują się w ośrodku sterującym - w części lędźwiowej kręgosłupa.
- Emisja polega na umieszczeniu (zdeponowaniu) nasienia w tylnej części cewki moczowej.
- Ejakulacja to wytrysk nasienia (spermy) w czasie stosunku płciowego lub masturbacji, czyli wyrzucenie na zewnątrz ustroju.
- Orgazm jest odczuciem subiektywnym powstającym w ośrodkowym układzie nerwowym w rezultacie emisji i ejakulacji.
Erekcję inicjuje wzwód - czyli usztywnienie i powiększenie się penisa - narządu zbudowanego z tzw. tkanek jamistych i gąbczastych, w wyniku zwiększonego dopływu krwi.
Penis na skutek podniecenia seksualnego lub masturbacji powiększa się o ok. 60% i sztywnieje. U kobiet z podobnych przyczyn dochodzi często do powiększenia się łechtaczki lub sutków.
Wzwód penisa dokonuje się pod kontrolą ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu i rdzenia kręgowego.
U niepobudzonego seksualnie mężczyzny ośrodki sterownicze zlokalizowane w rdzeniu kręgowym aktywnie ograniczają dopływ krwi do prącia, utrzymując go w wiotkości. Erekcja penisa jest rezultatem pobudzenia wiązki nerwów przywspółczulnych tego narządu, które koncentrują się w ośrodku sterującym - w części lędźwiowej kręgosłupa. Mamy jednak w organizmie także inną wiązkę nerwów - hamujących. To od zmagań bodźców pobudzających i hamujących napływ krwi od prącia przez tych dwóch wiązek zależy, czy nastąpi wzwód czy nie. Reakcja pomiędzy członkiem a sterującym jego czynnościami układem nerwowym jest odzwierciedleniem równowagi dynamicznej pomiędzy bodźcami pobudzającymi a hamującymi.
Szczegółowiej wnikając w fizjologiczna mechanikę wzwodu w rdzeniu kręgowym znajdują się dwa ośrodki erekcji i dwa ośrodki ejakulacji:
Są to ośrodek erekcji psychogennej i ośrodek emisji nasienia, czyli I fazy ejakulacji oraz ośrodek erekcji odruchowej i II fazy ejakulacji. Powszechnie uznaje się, że oba ośrodki mogą ulegać pobudzeniu na skutek impulsów kierowanych z wyższych pięter centralnego układu nerwowego lub też na zasadzie odruchu poprzez masturbację.
Wzwód jest mechanizmem naczyniowo-nerwowym - kontrolowanym zarówno przez układ nerwowy, jak i wypełnione krwią naczynia krwionośne
Gdy zajrzymy do wnętrza penisa zauważymy, że jest to typowy narząd hydrauliczny. Wzdłuż członka prowadzą trzy rurki zbudowane z tkanki pęczniejącej jak gąbka, jeśli tylko wypełni je płyn, jakim jest krew. Dwie z nich zwane ciałami jamistymi mają postać grubych walców umieszczonych po obu stronach penisa, a trzecia obejmuje cewkę moczową. Wewnątrz ciał jamistych mieszczą się liczne jamki przedzielone pasemkami mięśni gładkich. To do nich dochodzą zakończenia nerwowe z ośrodka lędźwiowego kręgosłupa - zarówno te wywołujące, jak i te hamujące erekcję.
Jak dochodzi do kulminacji wzwodu?
W czasie pobudzenia seksualnego mężczyzny wywołanego różnego typu bodźcami zaczyna dominować przywspółczulny układ nerwowy, co prowadzi do poszerzenia naczyń krwionośnych prącia, zwiększonego przepływu naczyniowego i obfitego wypełnienia ciał jamistych napływającą krwią. Krew zgromadzona w ciałach jamistych prącia dociska naczynia żylne do otaczającej je łącznotkankowej błony białawej, powodując zmniejszony odpływ krwi, a tym samym wzwód prącia. Kiedy fizjologiczny mechanizm wzwodu nie działa należycie - z powodu starzenia się, chorób lub urazów - wówczas mówimy o zaburzeniach wzwodu, które obecnie możemy dość skutecznie leczyć.
Najważniejszym narządem warunkującym poprawną erekcję jest mózg
Procesy psychiczne - i to nie tylko te wyzwalane podnieceniem seksualnym - w ostatecznym rachunku sterują erekcją i wzwodem penisa. Nerwica, stres, depresja, a nawet silny niepokój czy złość mogą być częstą przyczyną zaburzeń erekcji i okresowej impotencji. Wiedza o decydującej roli psychiki umożliwia leczenie wielu nie uwarunkowanych organicznie zaburzeń erekcji. Świadczy o tym fakt, że firmy farmaceutyczne prowadzą badania nie tylko nad leczeniem fizjologicznych zaburzeń wzwodu, ale coraz częściej usiłują przy pomocy leków eliminować psychiczne podłoże zaburzeń seksualnych - np. leczyć farmakologicznie depresje i nerwice. Chociaż należy również podkreślić wysoką rangę uwarunkowań biologicznych, związanych z prawidłową budową narządów i funkcji fizjologicznych.