Skóra jest największym narządem ciała ludzkiego. Jest to ważny dla życia organ, osłaniający narządy wewnętrzne, z którymi jest czynnościowo powiązany. Jedna z najważniejszych jej funkcji to ochrona w stosunku do czynników mechanicznych, fizycznych, chemicznych i bakteryjnych.
Powierzchnia skóry u dorosłej osoby wynosi od 1,5 do 2 m2, grubość od 0,5 do 4 mm, a ciężar około 5kg.
Wygląd oraz cechy morfologiczne skóry różnią się w zależności od płci, wieku, okolicy ciała, a także od wpływów warunków środowiskowych. Barwa tego narządu uwarunkowana jest grubością naskórka, unaczynieniem oraz zawartością melaniny. Skóra składa się z naskórka, skóry właściwej, tkanki podskórnej. Spełnia ona ważne funkcje dla całego ustroju, chroniąc narządy wewnętrzne przed wpływami środowiska zewnętrznego, równocześnie utrzymuje równowagę między ustrojem i otoczeniem.
Ochronna rola skóry przydaje się najbardziej w miesiącach letnich.
Zagrożenia, z którymi spotykamy się w czasie urlopów lub weekendów spędzanych na łonie natury, mogą poważnie zaburzyć barierę ochronną. Do najpoważniejszych zagrożeń należą: promieniowanie słoneczne, ukąszenia spowodowane przez stawonogi oraz różnego rodzaju podrażnienia i alergiczne zmiany skórne.
Słońce jest dla wielu symbolem radości i szczęścia. Jako entuzjaści dzikiej przyrody regularnie wystawiamy się na słońce. Jednakże w miarę upływu czasu poznajemy zarówno bezpośrednie jak i odległe skutki uboczne jego nadmiernego działania. Promieniowanie słoneczne jest promieniowaniem elektromagnetycznym. Obejmuje ono promieniowanie podczerwone, światło widzialne i promieniowanie ultrafioletowe.
Wpływ promieniowania UVB widać gołym okiem, wywołuje ono zaczerwienienie i w efekcie opaleniznę. Działanie UVA jest niezauważalne, ale o wiele bardziej niebezpieczne. 95% całego promieniowania słonecznego, które dociera do nas w ciągu roku, o każdej porze dnia, niezależnie od pogody to UVA. Nie zatrzymują go ani chmury, ani szyby. O ile szkodliwy wpływ UVB na skórę był znany, o tyle do niedawna nie było żadnych badań, które mogłyby wskazywać na niebezpieczną rolę UVA. Dopiero kilka lat temu dowiedziono, że wpływ UVA na skórę jest wyłącznie negatywny.
Docierając do skóry właściwej niszczy ono fibroblasty, włókna kolagenu i elastyny, przyspieszając starzenie się skóry i sprzyjając powstaniu nowotworów. UVB dociera tylko do naskórka i jest odpowiedzialne głównie za bezpośrednie skutki uboczne promieniowania słonecznego: oparzenie, opaleniznę, pogrubienie skóry.
Najbardziej przykrym efektem ubocznym promieni słonecznych jest oparzenie.
Jest ono wywołane intensywnym naświetlaniem promieniami rumieniotwórczymi (290-320nm). Zmiany skórne o cechach oparzenia pierwszego lub drugiego stopnia pojawiają się po kilku godzinach od ekspozycji, a największe nasilenie wykazują po 14 - 20 godzinach. Często towarzyszą im objawy podmiotowe w postaci wzrostu temperatury ciała, bólu i pieczenia skóry. Dlatego, przebywając na słońcu nie należy zapominać o preparatach łagodzących skutki oparzeń, a przede wszystkim o środkach chroniących nas przed światłem słonecznym.
Kolejne poważne zagrożenie dla naszej skóry w okresie letnim to stawonogi.
W naszej szerokości geograficznej najczęściej atakują nas wszy, pszczoły, osy, mrówki, kleszcze, komary, muszyce, muchy. Wyjeżdżając do krajów tropikalnych nie należy zapominać o skorpionach, pajęczakach itp. Cechą charakterystyczną dla schorzeń skórnych wywołanych przez stawonogi to ich sezonowość. Najczęściej są to wielopostaciowe zmiany skórne, ale nie rzadko są to odczyny alergiczne, mogące czasami doprowadzić do zgonu. Często towarzyszy im świąd, pieczenie, ból.
Stawonogi, takie jak komary i kleszcze, pobierające krew od żywiciela, stanowią wektory chorób zakaźnych (malaria, borelioza).
W letnich miesiącach w wyniku stosowania różnych kosmetyków i preparatów bezpośrednio na skórę często zdarzają się różnego rodzaju podrażnienia i zmiany alergiczne. Podrażnienia można podzielić na subiektywne, czyli takie, które nie są widoczne na skórze, ale pacjent skarży się na pieczenie, ból i pewien dyskomfort oraz obiektywne, gdzie na skórze widoczne są objawy zapalne o różnej morfologii.
Podrażnienia obiektywne inaczej nazywamy wypryskiem z podrażnienia. Zmiany tego typu powstają na drodze nieswoistej, w następstwie drażniącego działania różnych substancji. Można je wywołać u każdego człowieka, zależy to tylko od czasu działania i stężenia danego podrażniacza. Do najczęstszych podrażniaczy należą woda, mydła, detergenty, oleje, rozpuszczalniki, soki owoców cytrusowych itp. Zmiany kontaktowe alergiczne mają natomiast podłoże immunologiczne i są związane z nadwrażliwością na związki małocząsteczkowe. Zmiany wypryskowe w tym przypadku można wywołać jedynie u osób nadwrażliwej na dane alergeny. Mają one charakter grudek wysiękowych i pęcherzyków, mogą przebiegać ostro lub przewlekle.