Żyć Dobrze

Znaczenie pierwszego wrażenia

Znaczenie pierwszego wrażenia

Dlaczego wybierając się na rozmowę w sprawie nowej pracy, ubieramy się w garnitur? Dlaczego adwokaci dokładają starań, by ich klienci ubrali się przyzwoicie i dali sobie przystrzyc głowę przed rozpoczęciem rozprawy? Ponieważ pierwsze wrażenie jest ważne i zwykle dość trafne.

 

Jeszcze całkiem niedawno kandydat na narzeczonego był akceptowany lub odrzucany przez rodziców dziewczyny podczas swej pierwszej u nich wizyty. Jeżeli zachowywał się uprzejmie i gawędził z rodzicami dziewczyny, ci akceptowali go i pozwalali córce wychodzić z nim wieczorami nawet pod pretekstem nocnego oglądania z plaży regat łodzi podwodnych. Jeżeli jednak chłopak okazywał się niegrzeczny i niekomunikatywny, był stracony na zawsze. Jakby się nie starał, nie był w stanie pozyskać aprobaty rodziców dziewczyny.

 

 

Pierwsze wrażenia często decydują o przebiegu naszego życia. Zjawisko to nosi nazwę efektu pierwszeństwa.

O ludzkich cechach często wnioskujemy na podstawie obserwacji zachowania. Jeżeli od początku zachowujemy się uprzejmie, zyskujemy sobie miano uprzejmych, a cecha ta służy do interpretacji naszych zachowań i ich przewidywania.

Jeżeli uprzejmy chłopak odprowadzi dziewczynę później, niż wolno jej było wrócić do domu, potraktowane to zostaje jako wyjątek od reguły, usprawiedliwiony okolicznościami. Jeżeli jednak ktoś, kto początkowo został skategoryzowany jako osoba nieuprzejma, nawet tygodniami wyłazi ze skóry, by odzyskać dobrą opinię, całe jego wysiłki mogą zostać potraktowane jako cyniczne udawanie, że jest inny niż w rzeczywistości.

Uczestnicy klasycznego badania nad efektem pierwszeństwa czytali różne opowieści o „Jimie". Opowieści składały się z jednego lub z dwóch akapitów. Historyjki jednoakapitowe przedstawiały Jima jako osobę przyjazną lub nieprzyjazną, dwuakapitowe zaś zawierały oba te rodzaje informacji, przy czym w jednej wersji na początku umieszczano informację o przyjazności, w drugim zaś - o nieprzyjazności Jima.

Spośród osób czytających jedynie informację pozytywną 95% oceniło go jako przyjaznego, spośród osób czytających jedynie informację negatywną oceniło go w ten sposób jedynie 3%.

Spośród osób czytających dane w kolejności pozytywna/negatywna, aż 78% oceniło Jima jako przyjaznego, taką ocenę zaś sformułowało jedynie 18% osób czytających te same dane w odwrotnej kolejności.

 

W jaki sposób można zachęcać ludzi do zwracania uwagi także na informacje otrzymywane w dalszej kolejności?

Luchins doprowadzał do tego, rozdzielając obie porcje informacji dłuższą przerwą, co owocowało efektem świeżości – silniejszym wpływem wywieranym na oceny przez informacje odebrane jako ostatnie z kolei. Innym sposobem przeciwdziałania efektowi pierwszeństwa, którego skuteczność Luchins udowodnił, była po prostu prośba kierowana do badanych, by nie ulegali pierwszemu wrażeniu i starali się uwzględnić wszystkie otrzymane informacje.