W życiu bywają różne sytuacje. Przyjmujemy, że nigdy nam nie przytrafi się nic tragicznego. Daj Boże. Jednak czasem trafiamy na dramat innych ludzi. Jesteś świadkiem wypadku lub innego tragicznego zdarzenia, zamiast stać bezradnie - działaj. Możesz uratować czyjeś życie. Wezwij pomoc, a czekając aż nadjedzie, podejmij czynności ratunkowe.
Jak wzywać pomoc?
Meldunek o wypadku powinien zawierać następujące dane (dotyczy wszystkich numerów ratunkowych):
- CO? - rodzaj wypadku (np. zderzenie się samochodów, upadek z drabiny, utonięcie. atak padaczki, itp.),
- GDZIE? - miejsce wypadku,
- ILE? - liczba poszkodowanych,
- JAK? - stan poszkodowanych,
- CO ROBISZ? - informacja o udzielonej dotychczas pomocy,
- KIM JESTEŚ? - dane personalne osoby wzywającej pomoc (numer telefonu z którego dzwonisz).
Gdy istnieją wskazania o dodatkowym niebezpieczeństwie (np. cysterna) - poinformuj o tym.
Uwaga: Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki !!!
Na miejscu tragicznego zdarzenia
Aby zwiększyć prawdopodobieństwo sukcesu działań ratunkowych, ustalono proste i jasne zasady postępowania reanimacyjnego obowiązujące na całym świecie (ABC).
A (Airway) - zapewnić drożność górnych dróg oddechowych.
Nieprzytomnego chorego ułożyć płasko na plecach na twardym i równym podłożu. Usunąć ciała obce (kęsy pokarmu, sztuczna szczęka, krew, śluz, wymiociny itp.) z jamy ustnej: głowę ratowanego układa się na bok i odciąga kąciki ust w dół, tak aby ewentualne wydzieliny wypłynęły na zewnątrz, palcem lub chusteczką mechanicznie oczyszcza się jamę ustną.
Odgiąć do tyłu głowę ratowanego:
ratownik jedną rękę podkłada pod szyję chorego i unosi jego kark do góry, drugą ręką uciska okolicę czołową i maksymalnie odgina głowę ku tyłowi - jest to podstawowy zabieg udrażniający drogi oddechowe.
Utrzymać taką pozycję chorego.
B (Breathe) - prowadzić skuteczną wentylację, czyli sztuczne oddychanie.
Najskuteczniejszą metodą sztucznego oddychania jest metoda usta-usta. Wentylację należy prowadzić od chwili stwierdzenia bezdechu do powrotu oddychania lub przyjazdu karetki pogotowia.
Zacisnąć nos chorego, wdmuchiwać do jego ust swoje powietrze wydechowe, obserwować ruchy oddechowe klatki piersiowej i słuchać szmeru powietrza opuszczającego drogi oddechowe ratowanego.
Przy prawidłowej wentylacji klatka piersiowa unosi się i opada zgodnie z prowadzoną wentylacją, a powietrze wydechowe wydobywa się z ust z charakterystycznym szumem zaraz po zaprzestaniu wdechu.
Wykonuje się 12-15 wdechów na minutę.
Sprawdzać tętno na dużych tętnicach.
C (Circulate) - prowadzić pośredni masaż serca.
Przed rozpoczęciem masażu serca należy wykonać silne uderzenie pięścią w dolną część mostka, następnie sprawdzić, czy nie powróciło tętno i dopiero jeśli go nie ma rozpocząć masowanie.
Pośredni masaż serca, czyli przez powłoki klatki piersiowej, polega na rytmicznym uciskaniu odpowiednio ułożonymi dłońmi na wysokości 1/3 dolnej powierzchni mostka (nie uciskać wyrostka mieczykowatego!). Mostek w miejscu ucisku musi się ugiąć 3-5 cm. Potrzeba do tego znacznej siły rzędu ok. 20 kg.
Ratownik klęczy na podłożu przy ratowanym tak, aby jego barki znajdowały się ponad mostkiem ratowanego, ręce ma wyprostowane w łokciach, dłonie ułożone jedna na drugiej i ucisk na mostek wywiera dłoniową powierzchnią nadgarstka.
Gdy reanimację prowadzi jedna osoba, to na 2 wdmuchnięcia powietrza przypada 15 uciśnięć. Gdy jest dwóch ratowników, to 1 wdmuchnięcie przypada na 5 uciśnięć.
Co zrobić z poszkodowanym?
Najpierw ostrożnie zbadaj ofiarę. Podchodząc do poszkodowanego należy ocenić jego miejsce pod kątem bezpieczeństwa dla siebie i chorego (główna zasada to: bezpieczeństwo ratownika jest zawsze najważniejsze). Również ze względu bezpieczeństwa do leżącej ofiary podchodź od strony głowy.
Sprawdź jego reakcję. Spytaj się „Co się stało?", jeśli nie odpowie - uszczypnij go pod nosem.
Sprawdź, czy język, wydzieliny lub jakieś obce ciało nie blokuje dróg oddechowych ofiary. Jeśli drogi oddechowe nie są drożne, oczyść je. Delikatnie odchyl jego głowę do tyłu - często ten ruch przywraca normalny oddech.
Czy ranny oddycha? Jeśli nie, zastosuj sztuczne oddychanie.
Czy ma tętno? Jeśli nie ma, serce nie pracuje. Zastosuj reanimację.
Czy ma krwotok? Jeśli jest, staraj się go zatamować.
Jeśli przestało pracować serce, poszkodowany nie oddycha, trzeba natychmiast wezwać pogotowie. W tym czasie druga osoba musi bez zwłoki rozpocząć ratowanie ofiary. Tak samo należy postąpić, kiedy mamy do czynienia z poważnym krwotokiem lub poważnym urazem głowy.
Jeśli jesteś sam, chwilę czasu na wezwanie pogotowia będziesz miał po wykonaniu pierwszych 4 serii reanimacji.
W niektórych przypadkach można bezpiecznie zmieniać położenie ciała rannego. Gdy jednak ofiara ma poważne obrażenia szyi lub pleców, nie wolno jej ruszać - chyba że ratujemy ją przed pożarem, wybuchem itp.
Sprawdź, czy ofiara nie ma uszkodzonego kręgosłupa.
U ofiar wypadków samochodowych zawsze musisz podejrzewać uszkodzenie kręgosłupa.
Dopilnuj, by ranny leżał i był spokojny.
Jeśli wymiotował - a masz pewność, że nie uszkodził kręgosłupa - ułóż go na boku w pozycji bocznej ustalonej, by się nie udusił.
Okryj go kocami lub płaszczami, by nie tracił ciepła.
Jeśli to konieczne, rozetnij ubranie. Nie zdzieraj ubrania z poparzonych miejsc, chyba że wciąż się tli.
Uspokój ofiarę i sam zachowaj spokój. To pozwoli rannemu opanować strach, dzięki czemu nie wpadnie w panikę.
Nie podawaj płynów osobie nieprzytomnej lub półprzytomnej, jak też osobie skarżącej się na ból brzucha (obrażenia narządów wewnętrznych).